W 1997 roku niemiecki historyk Jochen Laufer z Centrum Badań Historii Najnowszej (Zentrum für Zeithistorische Forschung ZZF) odnalazł w archiwum w Moskwie niezwykle ciekawy dokument z punku widzenia powojennej historii Niemiec. W zespole Centralnego Zarządu Statystycznego Związku Radzieckiego znajduje się lista ponad 3 tys. przedsiębiorstw niemieckich z sowieckiej strefy okupacyjnej, w których dokonano demontażu urządzeń przemysłowych w celu wywiezienia ich do Związku Radzieckiego. Dokument zawierał podstawowe informacje dotyczące demontażu poszczególnych przedsiębiorstw, a więc rodzaj urządzeń, datę decyzji o demontażu i miejsce docelowego wywozu.
Proces demontażu urządzeń przemysłowych i militarnych  był wynikiem postanowień jałtańskich i poczdamskich, mających na celu demilitaryzację Niemiec, a także był formą rekompensaty i reparacji za straty powstałe w wyniku wojny dla Związku Radzieckiego i Polski. W porównaniu z analogiczną akcją w 3 pozostałych strefach okupacyjnych, zakres demontażu we wschodniej części Niemiec był zakrojony na znacznie większą skalę. Niemcy, zwłaszcza z sowieckiej strefy okupacyjnej dotkliwie odczuli przeprowadzaną przez Rosjan akcję. Pozostawiło to również na wiele lat ślad w gospodarce wschodnich Niemiec, a także wykorzystanych do tego celu niemieckich robotnikach, traktowanych – jak wskazują przytaczane przez stronę niemiecką źródła - okrutnie przez Rosjan.

Archiwum Narodowe w Pradze (Národní archiv) udostępniło na swoich stronach internetowych bardzo interesująca wystawę pt. „Pracowali pro Říši…” (Pracowali dla Rzeszy…), która pokazuje przymusową pracę czeskich obywateli Protektoratu na rzecz hitlerowskich Niemiec w latach 1939-1945. Wystawa została podzielona na 9 tematycznych i chronologicznych części, przez co jej odbiór jest bardzo przystępny.

fot. Národní archiv Praha

Archiwum Narodowe w 2008 r. podjęło się realizacji projektu badawczego, pt. „Zwangseinsatz der tschechischen Bevölkerung des Protektorats Böhmen und Mähren in der Zeit der NS-Besatzung“ (Użycie robotników przymusowych czeskiej ludności Protektoratu Czecha i Moraw w czasie okupacji narodowo-socjalistycznej), współfinansowanego z funduszy niemieckich. Końcowym efektem tego projektu będzie krytyczna edycja materiałów źródłowych dotyczących tej problematyki. Prezentowana obecnie wystawa ukazuje faksymila wybranych dokumentów, które znajdą się w przygotowywanym opracowaniu, jak również szereg innych źródeł wytworzonych przez ówczesne urzędy i osoby prywatne.
Celem wystawy jest ukazanie rozmaitych rodzajów dokumentów (plany obozów, listy, dzienniki, książki pracy, meldunki i inne), jak również, plakatów, ulotek, ogłoszeń, artykułów prasowych, fotografii, a także filmów i nagrań dźwiękowych (wypowiedzi byłych robotników przymusowych) obrazujących w sposób bardzo plastyczny zarówno propagandową, jak i realna stronę pracy przymusowej ludności czeskiej na rzecz III Rzeszy Niemieckiej.

Więcej o wystawie w jezyku czeskim

oraz strona:

oprac. Ivo Łaborewicz
AP O/Jelenia Góra

Z okazji Międzynarodowego Dnia Archiwów

wszystkim archiwistom

najserdeczniejsze życzenia zadowolenia z pracy

składa redakcja ArchNetu

W dniach 26- 28 maja 2010r. w Złotnikach Lubańskich odbyło się doroczne seminarium zorganizowane przez Stowarzyszenie Archiwistów Polskich Oddział w Legnicy. Tegoroczny temat brzmiał: "Archiwizacja dokumentacji- kryteria, problemy, rozwiązania. Zasady a praktyka archiwalna". Było to już ósme seminarium zorganizowane przez legnicki Oddział.

Prezes Oddziału Magdalena Kacprzak otwiera seminarium

Sprawozdanie oraz referaty z seminarium zostaną opublikowane w późniejszym czasie.

Adam Baniecki