To już dwa lata minęły od chwili, kiedy w marcowe popołudnie 2009 r. w kilka sekund, z powierzchni ziemi zniknął budynek archiwum miasta Kolonii wraz z 30- kilometrowym zasobem archiwalnym obejmującym dzieje miasta i całego regionu od wczesnego średniowiecza po czasy współczesne. Przyczyną katastrofy były prawdopodobnie błędy popełnione w czasie prac podziemnych przy budowie linii metra. W wyniku tych wydarzeń uległ całkowitemu zniszczeniu budynek archiwum miejskiego, oraz przyległe do niego budynki, dwie osoby straciły życie, a ponad 36 rodzin straciło mieszkania i do dziś część z nich znajduje się pod opieką psychologiczną. Zniszczeniu uległy również dwie szkoły Friedrich-Wilhelm-Gymnasium i Kaiserin-Augusta-Schule. Obecnie teren katastrofy przy Severinstraße jest obszarem, na którym prowadzone są, z jednej strony intensywne prace poszukiwawcze w zapadlisku po archiwum miejskim, z drugiej strony prace budowlane zniszczonych obiektów. Przed miastem zaś stoją poważne problemy związane z przywróceniem tej części miasta miastu, a także z procesami sądowymi i kwestiami odszkodowawczymi dla poszkodowanych.
Do dziś odzyskano 90 % utraconego zasobu, a 5 % pozostaje nadal w miejscu zawalenia budynku. Pozostałą część uznaje się za bezpowrotnie utraconą. Z całości odzyskanych akt 35 % znajdowało się w stanie bardzo ciężkiego uszkodzenia, 50% ciężkiego i średniego, a 15 % posiadało niewielkie uszkodzenia. Po odzyskaniu tej części zasobu, która znalazła się na powierzchni zapadliska, przystąpiono do prac związanych z wydobyciem pozostałych ok. 5 % zasobu, który znalazł się pod wodą. W tym celu zbudowano skomplikowaną technicznie tzw. platformę ratunkową, której koszt budowy wyniósł 13 mln Euro. Obecny etap ratowania pozostałych archiwaliów trwa od 14 grudnia 2010 roku i przyniósł naprawdę imponujące efekty. Odzyskano od tego czasu archiwalia mieszczące się w 116 kontenerach, których wielkość odpowiada 580 mb. Do prac na tym właśnie etapie zaangażowano nurków, możemy więc śmiało mówić o archiwistyce podwodnej.

Czescy archiwiści zbierają się co dwa lata na ogólnokrajowych konferencjach, na których dyskutują o najważniejszych i aktualnych problemach archiwistyki. Najbliższa z tych konferencji, już XIV z kolei, odbędzie się w dniach 26-28 kwietnia 2011 r. w uroczej miejscowości uzdrowiskowej Františkovy Lázně, położonej w zachodniej części Czech, w kraju karlowarskim w pobliżu miasta Cheb. Tym razem jej główny temat brzmi: ,,Archiwa dostępne i otwarte? Współczesne trendy udostępniania archiwaliów”.

Organizatorami konferencji są najważniejsze instytucje archiwalne w Czechach oraz archiwa lokalne: Departament Zarządu Archiwów i Obsługi Dokumentacji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (Odbor archivní správy a spisové služby MV ČR); Stowarzyszenie Czeskich Archiwistów (Česká archivní společnost); Oddział Czeskiego Stowarzyszenia Informacyjnego przy Archiwum Narodowym (Pobočka České informační společnosti, o.s., při Národním archivu); Okręgowe Archiwum Państwowe w Pilźnie (Státní oblastní archiv Plzeň); Powiatowe Archiwum Państwowe w Chebie (Státní okresní archiv Cheb). Ten zestaw organizatorów, oraz grono specjalistów zaproszonych do udziału, gwarantują wysoki poziom konferencji.

Podczas tego największego zgromadzenia czeskich archiwistów zaprezentowanych zostanie przeszło 30 referatów, zgrupowanych w następujących blokach tematycznych: „Współczesne metody i technika w służbie udostępniania archiwaliów”; „Dostęp do archiwów jako priorytet (?) prac archiwalnych”; „Materiały archiwalne dostępne na żądanie (wymagania badaczy jako motywacja)”. Całość otworzą jednak okolicznościowe wystąpienia pod hasłem „Jubileusz miasta Cheb a międzynarodowa współpraca archiwów zachodnio-czeskich”, gdyż w 2011 r. Cheb obchodzi 950-lecie pierwszej wzmianki o sobie.

Miło nam poinformować, iż w obradach czeskich archiwistów wezmą też udział przedstawiciele naszego portalu: Adam Baniecki i Ivo Łaborewicz, reprezentujący Stowarzyszenie Archiwistów Polskich. Program konferencji jest dostępny w Internecie

oprac. Ivo Łaborewicz

AP Jelenia Góra

Wszystkie archiwa historyczne posiadają ogromne zbiory służące do poszukiwań genealogicznym. Nie w każdym jednak znajdują się dokumenty przodków sławnych postaci: aktorów, polityków, naukowców itd. Na pewno należy do nich słowackie Archiwum Państwowe w Nitrze, w którym niedawno odszukano dokumenty przodków słynnej amerykańskiej aktorki Audrey Hepburn, znanej m.in. z takich filmów, jak „My Fair Lady”, „Śniadanie u Tiffaniego” czy „Rzymskie wakacje". Okazuje się, że jej przodkowie pochodzą z miejscowości Kovariec w powiecie Topoľčany.
Na dokumenty te natrafiono przy okazji poszukiwań do biografii aktorki, którą przygotowuje jej krewna z Holandii. Wysłała ona do archiwów w Budapeszcie fotografię ślubną babci aktorki Anny Welsovej, na odwrocie której wymieniony był fotograf z Topoľčian. Dlatego Węgrzy sprawę odesłali do Nitry. W tamtejszym archiwum udało się odszukać nie tylko akt urodzenia Anny Welsovej (faktycznie Anna Julianna Francisca Carolina Wels) z dnia 29 lipca 1868 r., ale i informacje o tym, iż rodzina ta przybyła do Kovariec z Moraw, i zamieszkiwała tu 28 lat. Odnaleziono też dokumenty dotyczące ojca Anny – Antona Wellsa, który wybudował tu rafinerię cukru, zatrudniającą 300 osób. Gdy zakład spłoną, rodzina utrzymywała się z wypłaconego jej ubezpieczenia. Na początku lat 90-tych XIX w. Welsowie przenieśli się do Wiednia.
Wśród innych ciekawych materiałów genealogicznych Archiwum Państwowe w Nitrze posiada m.in. drzewo genealogiczne króla Madagaskaru Maurycego Beniowskiego, który urodził się 20 września 1746 r. w Vrbove powiat Piešťany. Ponadto są tu liczne dokumenty do dziejów rodzin polityka Aleksandra Dubczeka i kodyfikatora języka słowackiego Ľudovíta Štúra, gdyż obaj pochodzili z Uhrovca. Z Nitry pochodził też sławny psychoanalityk Leopold Sonnenschein, znany tez jako Szondi.
Najstarsze dokumenty genealogiczne, jakie zgromadzono w Archiwum Państwowe w Nitrze pochodzą z XIII w., i na pewno można w nich odnaleźć jeszcze wiele interesujących spraw.

Na podstawie: Webnoviny.sk

oprac. Ivo Łaborewicz
AP Jelenia Góra

Jak informuje Yumiko Ogara z Narodowego Archiwum Japonii w Tokio, na dzień 22 marca 2011 r. nie stwierdzono żadnych zniszczeń i strat w zasobach archiwów narodowych, spowodowanych trzęsieniem ziemi i falą tsunami, jakie dotknęły północno-wschodnią część wysp japońskich 11 marca. Jednak z uwagi na wyłączenia prądu Archiwum Narodowe jest chwilowo nieczynne.
Na terenach dotkniętych kataklizmem na razie trwa akcja ratowania życia ludzkiego i zabezpieczenia podstaw egzystencji. Nie zebrano dotąd informacji na temat zniszczeń w tamtejszych archiwach gminnych. Z relacji TV wynika, iż wiele budynków urzędowych zostało w całości zniszczonych przez tsunami, tak więc straty w znajdujących się tam zbiorach będą ogromne.
oprac. Ivo Łaborewicz
AP Jelenia Góra
Na podstawie korespondencji Stowarzyszenia Czeskich Archiwistów (Česká archivní společnost) z Narodowym Archiwum Japonii (National Archives of Japan)