W dniach 15-17 października 2019 r. w Morawskiej Bibliotece w Brnie odbyła się bardzo ciekawa międzynarodowa konferencja naukowa nt. „Zbawienie duszy a demonstracyjny spektakl. Żydowskie konwersje na terenie Europy Środkowej do 1848 r.”, której organizatorami są m.in.: Stowarzyszenie Historii Żydów w Czechach, Fundacja Samuel-Steinherz z Norymbergii, Praskie Centrum Studiów Żydowskich – Katedra Bliskiego Wschodu na Uniwersytecie Karola w Pradze, Instytut Historii Akademia Nauk Republiki Czeskiej, Austriackie Instytut Historii Żydów w St. Pölten i Żydowskie Muzeum w Pradze.
W pierwszym dniu konferencji (we wtorek 15 października) zaprezentowane zostałyą następujące referaty: Milan Žonca (Praga): Nawrócenie jako pytanie i odpowiedź, problem i rozwiązanie (wstępna refleksja); Christoph Cluse (Trewir): Religiöse Konversion als historiographische Herausforderung (Mittelalter und Frühe Neuzeit) / Nawrócenie religijne jako problem badań historycznych (średniowiecze i okres wczesnonowożytny); Eva Doležalová (Praga): Nawrócenie Żydów w Czechach i na Morawach na początek ruchu husyckiego; Eveline Brugger (St. Polten): Zu den zeiten, do ich jud was. Konvertiten in den österreichischen Quellen des 14. Jahrhunderts / W czasach, kiedy byłem Żydem. Konwersje w źródłach austriackich XIV wieku; Martha Keil (Wiedeń - St. Pölten): Was wurde aus den „Neuchristen“? Die Wiener Gesera 1420/21 und die Zwangstaufe von Juden und Jüdinnen / Co się stało z „nowymi chrześcijanami”? Wiedeńska gezera [pogrom w Wiedniu] 1420/1421 i gwałtowne chrzty Żydów i Żydówek; Birgit Wiedl (St. Pölten): Das Motiv der Bekehrung von Juden in christlichen Hostienlegenden / Motyw nawrócenia w chrześcijańskich legendach o hosti.

Z wielkim żalem przyjęliśmy wiadomość, że 2 listopada 2019 r. w Nowym Jorku, zmarł dr Marek Zieliński, wieloletni wiceprezes Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Śp. dr Marek Zieliński od 2013 r. prowadził, dla Naukowego Portalu Archiwalnego, dział "Archiwistyka Cyfrowa". Dzięki niemu, dowiadywaliśmy się o najnowszych trendach pojawiających się w archiwach i bibliotekach po drugiej stronie Atlantyku.

Niech spoczywa w pokoju.

Więcej: Instytut Józefa Piłsudskiego w Ameryce

Dnia 10 czerwca 2019 r. czeska Biblioteka Narodowa, w obecności ówczesnego Ministra Kultury Antonína Staněka, z dumą prezentowała w swej siedzibie w Klementinum rzadki instrument notarialny z 1406 r., który wylicytowała właśnie na aukcji za niebagatelną kwotę 18,2 mln koron. Stało się to wówczas niemałą sensacją medialną w Czechach. Teraz jednak cenny ten dokument zatrzymała policja, podejrzewając, iż pochodzi z kradzieży.
Przedmiotowy dokument, nie znany dotychczas badaczom, spisany został w Pradze w 1406 r. na pergaminie o wymiarach 54,2 x 52 centymetrów. Nie zachowała się pieczęć, która pierwotnie była zawieszona na pergaminowym pasku. Posiada on jednak pięknie wykaligrafowany znak notarialny. W treści dokument zawiera wyroku sędziego Blažeje ze Strážně w sporze toczonym o spadek pomiędzy studentem uniwersytetu praskiego Janem z Borotína przeciw Pechovi z Borotína. Według pracowników Biblioteki Narodowej dokument ten jest ważnym źródłem wiedzy o stosunkach własnościowych i sporach dotyczących nieruchomości w średniowieczu. Sędzia, silnie naciskany przez obie strony konfliktu, wobec nie przedstawienia pisemnych dowodów, wykracza poza teorię prawa i ogłasza wyrok „na podstawie ewangelii Jezusa Chrystusa”. Tak więc dokument jest szczególnie ważny, ponieważ pokazuje fakty znane ze źródeł teorii prawnej na konkretnym przykładzie ich zastosowania.
Czeska Biblioteka Narodowa stale monitoruje wszystkie organizowane aukcje, a także giełdy i portale internetowe, dbając o zabezpieczenie czeskiego dziedzictwa narodowego. W tym wypadku dokument wystawił na sprzedaż praski Dom Aukcyjny „Galeria 1 Art Consulting”. Cena wywoławcza wynosiła 3 miliony koron. Ostatecznie wywindowano ją aż sześciokrotnie, do wspomnianych ponad 18 milionów. Jednak Biblioteka Narodowa nie zapłaciła za wygraną licytację, gdyż wcześniej wkroczyła czeska policja.

W dniu 22 października 2019 r. Papież Franciszek listem apostolskim Motu Proprio, opublikowanym 28.10.2019 r., ogłosił zmianę nazwy Archivio Segreto Vaticano na Archivio Apostolico Vaticano. Uzasadnieniem dla zmiany nazwy są zmiany w semantyce dzisiejszych języków, dla których współczesne słowo „tajne” wyraża nieujawnianie i zastrzeżenie dla nielicznych wiedzy w nich zawartej. Tymczasem pojęcie „secretum” oznaczało wyłączenie archiwum, jako papieskiego prywatnego, zastrzeżonego dla papieża. W wieku XVII, kiedy ukuła się nazwa „Archiwum Secretum”, na dworach ówczesnych władców powszechnie istniały „tajne archiwa”, co oznaczało archiwa prywatne zastrzeżone dla władcy. Jak w swoim liście apostolskim zauważył Papież Franciszek: „Finché perdurò la coscienza dello stretto legame fra la lingua latina e le lingue che da essa discendono, non vi era bisogno di spiegare o addirittura di giustificare tale titolo di Archivum Secretum”. (Dopóki trwała świadomość ścisłego związku pomiędzy językiem łacińskim, a językami z niej wyrosłymi, nie było potrzeby wyjaśniać czy wręcz uzasadniać takiej nazwy jak Archivum Secretum. Tłum. autor)
Papież zwrócił uwagę, że archiwum watykańskie wyodrębniło się z „Bibliotheca secreta del Romano Pontefice” (Prywatnej Biblioteki Biskupa Rzymu), w której przechowywano dokumenty i archiwalia papieskie podległe bezpośredniej jurysdykcji papieskiej. Archiwum wydzielono w początku XVII w. i nazywano je „Archivum novum”, a potem tylko „Archivum”. Termin Archiwum Secretum pojawił się po raz pierwszy w 1646 r.
Na decyzje papieską wpływ miały głosy prałatów, środowiska papieskiego oraz urzędników - archiwistów watykańskich zachęcających do podjęcia takiego kroku.