NIEMCY: Warszawa na celowniku fotoreporterów- wystawa fotografii z lat 1939-1945

Od 27 sierpnia w siedzibie głównej Bundesarchiv w Koblencji, będzie można oglądać wystawę upamiętniającą 70 rocznicę wybuchu II wojny światowej i napaści Niemiec hitlerowskich na Polskę. Wystawa nosi tytuł „Im Objektiv des Feindes. Die deutschen Bildberichterstatter im besetzten Warschau (1939-1945)“. (W obiektywie wrogów. Niemieccy fotoreporterzy w okupowanej Warszawie 1939-1945). Ekspozycja powstała w wyniku współpracy niemieckich i polskich instytucji: Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, Archiwum Fotograficznego Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego w Berlinie (Stiftung Preußischer Kulturbesitze), Muzeum Kultur Europejskich w Berlinie (Museum Europäischer Kulturen) Domu Spotkań z Historią w Warszawie, Krąg Przyjaciół Domu Willy'ego Brandta w Berlinie (Freundeskreis Willy-Brandt-Haus), Bundesarchiv w Koblencji i Herder Institut w Marburgu.
Wystawa pokazuje stopniowe unicestwianie miasta od 1939 do 1945 roku, miasta które przed wybuchem wojny liczyło 1,3 miliona ludzi, i w którym w wyniku wojny życie straciło 700 tys. mieszkańców, w tym 350 tys. Żydów. Fotografie obejmują kolejno takie zagadnienia, jak: kampania wrześniowa, represje dokonywane na ludności polskiej, życie codzienne okupowanego miasta, eksterminację Żydów, Powstanie Warszawskie i ostateczne dzieło zniszczenia, dokonywane od października 1944 do stycznia 1945.
Autorami wystawy są Danuta Jackiewicz i Eugeniusz Cezary Król, którzy wybrali na nią 250 zdjęć, wykonanych przez niemieckich fotoreporterów na potrzeby propagandy niemieckiej, realizowanej przez Kompanie Propagandowe (Propaganda-Kompanien–PK) Wehrmachtu i Waffen-SS. Zdjęcia pochodzą ze zbiorów Bundesarchiv i Archiwum Fotograficznego Pruskiego Dziedzictwa Kulturowego w Berlinie. Wielkość zasobu obejmująca działalność PK szacowana jest na 1,1 mln. fotografii.
W znakomitej większości zdjęcia te będą pokazywane w Niemczech po raz pierwszy. Na wystawie można będzie odnaleźć -pomimo warstwy propagandowej pokazującej Polaków i Żydów jako niższą rasę- dokumentację ukazującą zniszczenia stolicy i życie codzienne jej mieszkańców. Do szczególnie ciekawych należy zaliczyć zdjęcia wykonane przez Joe J. Heydeckera, który w chwilach wolnych od służby fotografował życie w gettcie. Po upadku Powstania Warszawskiego wykonał zaś serię unikalnych zdjęć centrum miasta tuż przed całkowitym jego wyburzeniem. Wiele zdjęć jest jednak zmanipulowanych. Świadczą one o zamiarze przedstawienia polskiej i żydowskiej ludności w niekorzystnym świetle. Propaganda w nazistowskich Niemczech była przecież tak samo ważna, jak czołgi i armaty.
Przekaz wizualny wzbogacony jest o komentarz historyczny autorów uzupełniony fragmentami dokumentów, np. dzienników Wilma Hosenfelda, Józefa Goebbelsa, wspomnieniami mieszkańców Warszawy, artykułami z okresu okupacji, oraz reprodukcjami plakatów i afiszów.
Wystawa pokazywana była po raz pierwszy w Domu Spotkań z Historia w Warszawie jesienią 2008 roku. 27 sierpnia w Koblencji, wystawę otworzy prof. Eugeniusz Cezary Król z Instytutu Studiów Politycznych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie.

Na podstawie materiałów Bundesarchiv i AUGIAS NET Das Nachrichtenportal Archivwesens

Opracowała Jolanta Leśniewska
AP Kutno

W ukraińskich archiwach państwowych, w ponad 20 ukraińskich miastach, otwarto szereg wystaw archiwalnych z okazji obchodzonej 24 sierpnia 18-stej rocznicy proklamowania przez Ukrainę niepodległości, m. in. 20 sierpnia br. w Centralnym Państwowym Archiwum-Muzeum Literatury i Sztuki w Kijowie wystawę pt. „Niezależność. 24 sierpnia 1991 r. w dokumentach archiwalnych”. W samym Kijowie w tym samym czasie można obejrzeć kilka innych wystaw zorganizowanych z tej samej okazji. Wystawy zorganizowały także archiwa w Czernichowie, Dniepropietrowsku, Użhorodzie, Tarnopolu, Winnicy, Równem, Sewastopolu i Symferopolu na Krymie, Chersoniu, Charkowie, Kirowogradzie, Żytomierzu, Sumach, Łucku na Wołyniu.

Wystawa w Żytomierzu

Wystawa w Sumach (wsch. Ukraina)

oprac. Edyta Łaborewicz
AP Legnica

Dotychczas udało się odzyskać 90 % zasobów archiwalnych archiwum miejskiego w Kolonii, które 3 marca tego roku zupełnie nieoczekiwanie zapadły się wraz z budynkiem pod ziemię. Do odzyskania pozostaje więc jeszcze około 10 % dokumentów, które zgromadzono w specjalnej hali magazynowej, w jednej z dzielnic Kolonii w Porz. 10% z 30 kilometrów bieżących akt, jakie znajdowały się w tym archiwum, stanowi wielkość, którą poszczycić się może średnie archiwum państwowe w Polsce. Te 10 % zasobu znajduje się jednak w stanie kompletnej destrukcji. 350 skrzyń zgromadzonych w Porz zawiera szczątki dokumentów zamoczone, wyblakłe, pomarszczone-niektóre wielkości znaczka pocztowego - wymieszane z gruzem i błotem.
Codziennie grupa ok. 30 ochotników prowadzi prace porządkowe polegające na wydobywaniu z masy gruzu dokumentów, w większości w postaci skrawków papieru. Jak oceniono, większość z tych akt pochodzi z lat 40 i 50-tych. Wydobyte szczątki dokumentów są płukane i oczyszczane, a następnie poddawane procesowi suszenia w komorze liofilizacyjnej. Jest to suszenie poprzez wcześniejsze wymrażanie, najczęściej stosowane w przemyśle spożywczym, ale w tych wyjątkowych okolicznościach również przy osuszaniu archiwaliów. To oczywiście nie koniec procesu przywracania dokumentów do dawnego stanu.

W dniu 30 lipca br w Aqulii miała miejsce uroczystość otwarcia nowej siedziby archiwum państwowego. Dawna siedziba mieszcząca się w zabytkowym budynku Palazzo del Governo została zniszczona przez trzęsienie ziemi 6 kwietnia 2009r. W wyniku tej katastrofy zginęły 294 osoby, w tym archiwistka Giovanna Lippi. Misto Aquila i region zostały cakłowicie zniszczone. Dzięki wysiłkowi archiwistów i strażaków zasób został ocalony, zabezpieczony i przeniesiony do szybko wybudowanej nowej i bardzo nowoczesnej siedziby w części miasta Nucleo industriale di Bazzo. Jest to pierwsza instytucja państwowa w Aqilii, która podejmuje działalność po katastrofie. Oficjalnego otwarcia dokonał Francesco Maria Giro, podsekretarz w Ministerstwie Dóbr i Działalności Kulturalnej, który powiedział: "Odbudowując archiwum państwowe zrekonstruowaliśmy duszę Aquilii, jej pamięć, jej tożsamość, musimy jednak jeszcze zrekonstruować ciało tego miasta tak głęboko zranionego, a na to potrzeba jeszcze czasu, jednak mając archiwum państwowe w tak nowoczesnej siedzibie dostrzegamy bardzo pozytywny sygnał..." (tłum AB).
W ceremonii otwarcia udział wziął Luciano Scalla, Dyrektor generalny Archiwów Włoch.

Nowo otwarte archiwum jest w pełni przygotowane na przyjęcie użytkowników w nowoczesnej pracowni naukowej, oraz do pełnego wykonywania swoich funkcji.

Na podstawie: L'AGI - Agenzia Giornalistica Italia i Amministrazioine Archivistica
oprac. Adam Baniecki
AP Lubań