Dla upamiętnienia160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego (1863-1864), pracownicy Archiwum Państwowego Obwodu Żytomierskiego w Żytomierzu, po przeprowadzeniu kwerendy w zasobie, m.in. w aktach zespołów archiwalnych nr 2 „Sąd Powiatowy w Żytomierzu, obwód wołyński”, nr 70 „Urząd Gubernatora Wołyńskiego w Żytomierzu, obwód wołyński”, nr 18 „Wołyńska Izba Sądu Karnego w Żytomierzu”, nr 17 „Wołyńska Izba Sądu Cywilnego w Żytomierzu”, nr 178 „Łucko-Żytomierski Rzymskokatolicki Konsystorz Duchowy w Żytomierzu”, nr 349 „Wołyński Prokurator Gubernialny w Żytomierzu”,przygotowali wystawę internetową pt. „W 160. rocznicę wybuchu Powstania Styczniowego 1863-1864”.

Na wystawę składa się 99 skanów dokumentów z zasobu Archiwum żytomierskiego, w większości rękopisów w języku rosyjskim.Kilka z nich jest jednak w języku polskim – np. ulotki, teksty modlitw czy innych utworów patriotycznych, skonfiskowane przez władze rosyjskie podczas przeszukania w mieszkaniu szlachcica Dymitra Winczewskiego w Żytomierzu, przeprowadzonego jesienią 1863 r.
Jednym z nich jest tekst pieśni „Boże coś Polskę”, w wersji (bo są różne wersje tej niezwykłej pieśni, która konkurowała z „Mazurkiem Dąbrowskiego” o uznanie jej za hymn odrodzonego Państwa Polskiego w 1918 r.) następującej:
Hymn
Boże coś Polskę przez tak liczne wieki
Otaczał blaskiem potęgi i chwały
Coś ją osłaniał tarczą swej opieki
Od nieszczęść które przewalić ją chciały
Przed Twe ołtarze zanosim wołanie
Ojczyznę naszą racz nam wrócić Panie

Ty, któryś później tknięty jej upadkiem
Walczących wspierał za najświętszą sprawę
I chcąc świat cały mieć Jej męstwa świadkiem
W nieszczęściach samych podniosłeś jej chwałę
Przed Twe ołtarze zanosim błaganie
Ojczyznę naszą racz nam wrócić Panie

Wróć naszej Polsce świetność starożytną
Użyźniaj pola, zazieleniaj łany
Niech niwy nasze pośród łez zakwitną
Wstrzymaj miecz kary Boże zagniewany
Przed Twe ołtarze zanosim błaganie
Ojczyzną naszą racz nam wrócić Panie

Źródło: „До 160 р початку Січневого повстання.pdf, s. 45, dostęp: 2023.11.12.

Wiecej: 160 років від початку Січневого повстання 1863-1864 років

oprac. Edyta Łaborewicz

AP Wrocław O.Legnica