Trwająca od ponad dwóch tygodni rosyjska agresja w sąsiedniej nam Ukrainie wywołała zrozumiałe protesty i wyrazy poparcia dla broniącego się narodu, odnotowane na całym świecie. Także w świecie archiwalnym, zaniepokojonym o życie ludzkie, ale i niszczenie dziedzictwa kulturowego, odezwały się liczne głosy potępienia dla agresora, a przede wszystkim wsparcia dla Ukrainy. Wśród nich znalazły się specjalne oświadczenia archiwalnych stowarzyszeń w Czechach i na Słowacji.
Zarząd Stowarzyszenia Archiwistów Słowackich (Spoločnost slovenských archivárov) na nadzwyczajnym posiedzeniu w dniu 1 marca 2022 r, przyjął rezolucję, w której czytamy:
„Potępiamy bezprecedensowy atak militarny Rosji na Ukrainę. Uważamy to za akt agresji niosący ze sobą tragiczne straty ludzkie, materialne i kulturowe, w tym także dotyczące dziedzictwa archiwalnego. Wyrażamy nasze wsparcie dla narodu ukraińskiego w obronie swojego państwa.
Zarząd Stowarzyszenia Archiwistów Słowackich nawiązuje kontakty z archiwistami w Ukrainie w celu udzielenia pomocy archiwistom i studentom, jacy znaleźli się na terenie Republiki Słowackiej w sytuacji wojennej, która spowodowała kryzys humanitarny. Wzywamy członków Stowarzyszenia Archiwistów Słowackich oraz wszystkich naszych przyjaciół i sympatyków do pomocy obywatelom Ukrainy w miarę swych możliwości.

W celu zapewnienia rzetelnej informacji o stanie archiwów, zabiorów archiwalnych i zarządzania dokumentami w Ukrainie w czasie wojny, oferujemy nasze kanały komunikacji, kontakty z mediami oraz sieć naszych krajowych i zagranicznych kontaktów zawodowych.
Archiwa są niezastąpionym dziedzictwem kulturowym i muszą być chronione przez ludzi, którzy rozumieją ich znaczenie w kształtowaniu tożsamości i znaczenia dla zachowania pamięci całej społeczności ludzkiej.
Stowarzyszenie Archiwistów Słowackich identyfikuje się z ideą, że wojna należy do historii i nie ma miejsca w przyszłości ludzkości. Dziedzictwo kulturowe to wizja pokoju i wzajemnego szacunku, która ma moc zmiany myślenia mężczyzn i kobiet oraz kształtowania pokojowej przyszłości dla wszystkich. W czasach wojny ochrona dziedzictwa kulturowego nie może być oddzielona od ochrony życia ludzkiego. Wierzymy, że zwycięży pokój i humanizm. Wierzymy, że ludzkość wygra”.
Czeski Stowarzyszenie Archiwalne (Česká archivní společnost) zamieściła z kolei na swojej stronie internetowej komunikat, w którym m.in. wykazuje głęboką „solidarność z narodem ukraińskim i potępia rosyjską agresję jako bezprecedensowy akt niesprawiedliwości. Zabijania niewinnych ludzi i niszczenie dziedzictwa kulturowego narodu ukraińskiego nie można pominąć i należy się im jak najmocniej przeciwstawić. W tych trudnych czasach wyciągamy pomocną dłoń do naszych ukraińskich kolegów i wzywamy całą czeską społeczność archiwalną do zaangażowania się w aktywną pomoc wszelkimi dostępnymi środkami”.
Za słowami tymi idą konkretne czyny i pomoc, o której będziemy informować w miarę pojawiania się konkretnych komunikatów w tej sprawie.

oprac. Ivo Łaborewicz
AP Wrocław O/Jelenia Góra

Stanowisko archiwów słowackich: Výbor Spoločnosti slovenských archivárov na svojom mimoriadnom zasadnutí dňa 1. marca 2022

Stanowisko czeskie