POLSKA: Poznań: Konferencja „Metodyka i standardy opracowania archiwalnego. Rzeczywistość i potrzeby”

Na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w dniach 19-20 października 2017 roku odbyła się konferencja naukowa „Metodyka i standardy opracowania archiwalnego. Rzeczywistość i potrzeby”. Jej organizatorami były: Zakład Archiwistyki Instytutu Historii UAM, Archiwum Państwowe w Poznaniu, Stowarzyszenie Archiwistów Polskich oraz Sekcja Edukacji Archiwalnej SAP.
W imieniu Organizatorów uczestników Konferencji powitali: dyrektor Instytutu Historii prof. UAM dr hab. Przemysław Matusik, kierownik Zakładu Archiwistyki prof. dr hab. Irena Mamczak-Gadkowska oraz dyrektor Archiwum Państwowego w Poznaniu Henryk Krystek.


Prof. Przemysław Matusik zastępca dyrektora. IH UAM, prof. Irena Mamczak-Gadkowska, Henryk Krystek


Jako pierwsza wystąpiła dr Ewa Perłakowska z referatem „Opracowanie materiałów archiwalnych z jednostek samorządu terytorialnego po 1989 r. Rys prawno-historyczny i postulaty metodyczne”. Skoncentrowała się na rozważeniu problemu zespołu archiwalnego w jednostce samorządu terytorialnego. Omówiła sytuację prawną po 1989 roku gmin, powiatów i samorządowego województwa, w tym także zmieniające się wykazy akt. Zwróciła uwagę na to, że w przepisach prawa formułowane są zadania własne i zlecone tych podmiotów, a nie poszczególnych samorządowych jednostek organizacyjnych, które tworzone są po to, by pomóc tym podmiotom w realizacji zadań. Zauważyła, że do tak nakreślonej koncepcji działania samorządu nie pasują przyjęte zasady sprawowania nadzoru nad dokumentacją na przedpolu archiwalnym, które opierają się na identyfikowaniu twórców zespołów jako poszczególnych jednostek organizacyjnych. Postulowała zmianę podejścia archiwów w tym zakresie i spojrzenia na kompletność dokumentacji samorządu terytorialnego przez pryzmat realizowanych przez niego zadań, a nie wytwórców dokumentacji, którzy mogą być i samorządowi, i prywatni (przykłady w obszarze pomocy społecznej). Uznała, że przy tak nikłej obsadzie kadrowej w archiwach państwowych w zakresie zadań nadzoru archiwalnego może to być trudne, ale jeżeli archiwa państwowe chcą gromadzić kompletną dokumentację z działalności jednostek samorządowych powinny analizować zadania samorządu terytorialnego, ustalać, kto i jak je realizuje, a następnie czuwać nad przejęciem kompletnych materiałów archiwalnych na poziomie gminy, powiatu i województwa, a nie poszczególnych wybranych jednostek organizacyjnych.

Następnie dr Lucyna Harc zaprezentowała referat „Opracowanie i udostępnianie dokumentacji fotograficznej i filmowej w archiwach niemieckich a standardy archiwalne”. Referentka przedstawiła syntetycznie strukturę, cele i zadania Archiwum Filmowego (Filmarchiv), które jest Oddziałem Archiwum Federalnego (Bundesarchiv).
Po niej głos zabrał dr Tomasz Matuszak omawiając„Rozmieszczenie zasobu archiwalnego a jego opracowanie – studium przypadku”. Referent stwierdził, że w dobie komputeryzacji dla użytkownika nie ma znaczenia, gdzie przechowywany jest oryginał dokumentu, do którego skanu dotarł. Zdaniem autora komputeryzacja w archiwach nie ma wpływu na metodykę archiwalną – nadal obowiązuje „Konarszczyzna”. Na przykładzie swoich doświadczeń nauczyciela akademickiego przedstawił korzyści płynące z opracowania akt gromadzkich rad narodowych przez studentów w ramach zajęć. Zgodnie z uproszczonymi metodami opracowania zaliczone one zostały do grupy A3. Ze strony członków Komisji Metodycznej zdarzały się uwagi w kwestii zbyt szerokiego opracowania, jak na tę grupę zespołów.
Kolejny referat „Opracowanie archiwaliów i dokumentacji niearchiwalnej w instytucji kultury na przykładzie Archiwum Zakładowego Teatru „Łaźnia Nowa” w Krakowie. Teoria a praktyka” wygłosiła Katarzyna Kowalska. Przedstawiła krótko historię powstania Teatru i archiwum zakładowego, omawiając także system kancelaryjny. Teatr „Łaźnia Nowa” w Krakowie wpisany jest do „Rejestru Instytucji Kultury miasta Krakowa”. Zasygnalizowała problemy związane z funkcjonowaniem archiwum: opory przed stosowaniem systemu bezdziennikowego w kancelarii, ogromna ilość dokumentacji (zwłaszcza przetargowej), brak jasno sprecyzowanych przepisów co do opracowania tego typu dokumentacji.
Dr Monika Sak przedstawiła referat „Metodyka opracowania dokumentacji osobowej studentów na przykładzie Archiwum Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu”. Omówiła historię powstania Archiwum, jego zasób i strukturę, stan opracowania oraz użytkowane bazy danych. Na koniec wymieniła 7 grzechów głównych, jakie jej zdaniem popełnianych jest w trakcie opracowania akt w komórkach organizacyjnych Uczelni.
W dalszej części konferencji wystąpiła Bożena Koszel-Pleskaczuk z referatem „Problemy opracowania zasobu archiwalnego uczelni wyższej na przykładzie Politechniki Białostockiej”. Autorka szczegółowo omówiła: podstawy prawne, zadania, zasób, stan opracowania, siedzibę Archiwum. Przedstawiła problemy związane z opracowaniem i udostępnianiem akt uczelnianych, a także z wprowadzaniem danych do baz danych.




Na pierwszym planie prof. Krzysztof Stryjkowski i Sławomir Filipowicz

Po tym wystąpieniu nastąpiła krótka dyskusja. Hanna Staszewska, naczelnik Wydziału do Spraw Archiwów Departament Mecenatu Państwa Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego odniosła się do referatu dr. Tomasza Matuszaka i zadała mu pytanie w kwestii opracowywania zasobu archiwalnego przez studentów. Zapytała, czego konkretnie dotyczyły uwagi do zespołów akt gromadzkich rad narodowych - wstępów czy opisu archiwalnego? T. Matuszak odpowiedział, że były to uwagi różnego rodzaju, przeważnie zarzucano autorom konstrukcję i ujęcie w notatce informacyjnej wszystkich elementów, które posiada wstęp do inwentarza.
Po przerwie pierwszego dnia konferencji wystąpiła prof. Wiesława Kwiatkowska z tematem „Opracowanie archiwalne w Polsce w dobie standaryzacji opisu archiwalnego. Zmiana metodyki czy narzędzi pracy?”. Omówiła kwestie przewartościowania roli archiwów historycznych i naukowych w obliczu postępującej informatyzacji. Stwierdziła, że administracyjno-usługowa rola archiwów wyszła na plan pierwszy, a opracowanie naukowe, niestety, zeszło na plan drugi. Lekceważenie opracowania wynika też ze zmiany profilu użytkowników archiwów. Zdaniem Pani Profesor uproszczone zasady opracowania są ze szkodą dla metodyki archiwalnej. Systemy informatyczne są oczywiście znacznym ułatwieniem, ale nie zastąpią klasycznej metodyki. Podkreśliła, że karty inwentarzowe są wciąż potrzebne! Na koniec postawiła pytanie, czy dla malejącej grupy użytkowników naukowców prowadzić badania i rekonstruować zespoły?
Następnie Iwona Fischer wygłosiła referat „Najprostszą drogą do bazy danych – czyli o nieprzemyślanym upraszczaniu metodyki archiwalnej”. Przypomniała definicję metodyki archiwalnej oraz jej znaczącą rolę i dorobek, zarówno w zakresie licznych przepisów metodycznych, jak i bogatej literatury. Autorka w swojej prezentacji powoływała się na opracowania prof. W. Kwiatkowskiej, podkreślając, że dotychczasowe zasady i metody opracowania zachowują aktualność w dobie informatyzacji archiwów. Niezrozumiałe staje się zatem lekceważenie dotychczasowego dorobku teoretyczno-metodycznego. Odchodzenie od naukowego opracowania akt nie ma żadnego uzasadnienia zarówno w zmianach, jakie zaszły w technice pracy, jak i w funkcjach archiwów. Następnie referentka przywołała opublikowane on-line stwierdzenia zastępcy Naczelnego Dyrektora Archiwów Państwowych: „Dziesiątki przepisów metodycznych, kazuistyczne podejście do opracowania sprawia, że zamiast przejrzystości mamy nieogarnięty przez lata bałagan”, „Sama metodyka archiwalna, a więc określenie sposobu opracowania materiałów archiwalnych, nie może stanowić o podstawach funkcjonowania administracji państwowej” oraz „A co do metodyki... nie da się tego już bardziej popsuć”. Podkreśliła, że te oceny nie mogą zostać przez archiwistów państwowych pominięte z uwagi na rangę stanowiska osoby je wypowiadającej. Tak też oceniła cytowane w trakcie dalszego wystąpienia posty przewodniczącej obecnej Centralnej Komisji Metodycznej. Samo ich umiejscowienie na Internetowym Forum Archiwalnym (IFAR), linkowanym na stronie NDAP, także nie jest bez znaczenia. Jako przykłady proponowanego dyskursu, wskazała na tytuły wystąpień przewodniczącej CKM „Metodyka archiwalna – krajobraz przez bitwą” i „Prace Centralnej Komisji Metodycznej kadencji 2016-2018: zamach na metodykę archiwalną czy krok ku normalności?” sugerujące założone daleko idące zmiany w zakresie metodyki i ocenę dotychczasowej sytuacji w kategoriach nienormalności.
W dalszej części wystąpienia referentka wskazała bieżące posty na temat metodyki archiwalnej zamieszczane na IFAR, a dotyczące m.in. zrównania jednostki inwentarzowej z jednostką archiwalną, potrzeby stosowania nawiasów kwadratowych w opisie jednostki archiwalnej czy kwestii zespołowości akt – jako przykłady propozycji istotnych zmian w metodyce archiwalnej, nie popartych albo niewystarczająco popartych merytoryczną argumentacją.
Jako przykład już zaistniałego nieprzemyślanego upraszczania metodyki autorka referatu wskazała przykładowo rozbieżności przepisów metodycznych i systemu ZoSIA w opisie dokumentacji fotograficznej.
Referentka wyraziła swój niepokój względem upraszczania metodyki (co w efekcie prowadzi do jej psucia), braku powszechnej dyskusji w środowisku archiwistów, a nade wszystko braku merytorycznego uzasadnienia dla proponowanych zmian. Zastrzegła jednak, że metodyka nie jest niezmienną, a archiwiści powinni korzystać z nowych technologii.
Kolejnym referentem był Sławomir Filipowicz z tematem „Prace Centralnej Komisji Metodycznej na tle dylematów metodycznych archiwów państwowych”. Przedstawił kalendarium i tematykę CKM z lat 2009-2016. Omawiane były między innymi sprawy: dokumentacji masowej, kopert dowodowych, akt osadniczych, akt wyborczych (do 2010 roku). Mówił o dylematach metodycznych archiwów oraz jak CKM próbowała je rozwiązać.
Potem głos zabrała prof. Wanda Roman, która zaprezentowała „Opracowanie archiwaliów w Archiwum Emigracji w Toruniu, czyli dylematy metodyczne archiwów społecznych”. Omówiła ideę powstania Archiwum Emigracji, metody zdobywania spuścizn (przede wszystkim darowizny i zapisy testamentowe), strukturę zasobu. Mówiła też o licznych problemach z opracowaniem kolekcji wynikających z ich specyfiki. Na koniec zaznaczyła, że sprawa opracowania ma jednak drugoplanowe znaczenie, bo za najważniejszy cel kierownictwo Archiwum postawiło sobie gromadzenie jak największej ilości archiwaliów.
W dalszej części konferencji Magdalena Wiśniewska-Drewniak przedstawiła referat „Opis archiwalny w archiwach społecznych”. Omówiła kilka wybranych inwentarzy archiwów społecznych i sposoby ich tworzenia: Archiwum Bronowickie i Południowo-Wschodni Instytut Naukowy. Dr hab. Rafał Reczek zapoznał zebranych z „Metodyką i standardami opracowania zasobu archiwalnego Instytutu Pamięci Narodowej”. Rozpoczął od pokazu filmu dowcipnie pokazującego początki powstawania archiwum w IPN. Następnie omówił problemy związane z przejmowaniem akt do IPN-u, ich opracowaniem i przyjmowanymi koncepcjami opisu archiwalnego. Podkreślał, że stosowano opis taki jak w archiwach państwowych. Jako ostatnia pierwszego dnia wystąpiła dr Magdalena Biniaś-Szkopek z referatem „Już wszystko wiemy czy dopiero zaczynamy? Problem opracowania ksiąg wpisów w archiwach w Polsce”. Podkreślała, że z uwagi na długi okres funkcjonowania księga wpisów to bogactwo materiału dla historyka, genealoga. Mówiła też o problemach z opracowaniem i indeksowaniem ksiąg wpisów.
Potem rozpoczęła się dyskusja. Jarosław Zawadzki apelował, aby dbać o proweniencję. Lucyna Harc zaznaczyła, że dużym problemem przy opracowaniu jest nieznajomość przez młodych archiwistów łaciny, neogotyku. Następnie głos zabrała Hanna Staszewska, na wstępie zapraszając zebranych na kolejny Zjazd IFAR, który odbędzie się 9-10 listopada w Lublinie. Potem, odnosząc się do wygłoszonych referatów, stwierdziła, że ranga opracowania spada. Na pierwszym miejscu jest obecnie ewidencjonowanie zasobu. Niepodważalny jest natomiast dorobek metodyki archiwalnej. Statystyka pokazuje, że jest źle z opracowaniem w archiwach państwowych. Zaledwie 40% opracowanego zasobu w archiwach państwowych bez NAC (z NAC-em zaledwie 24%). Jeśli chodzi o Archiwum Narodowe w Krakowie to tylko 7,7% opracowanego zasobu. Przytoczyła też dane o użytkownikach - 27 tys. użytkowników w pracowniach naukowych bada 5% zasobu, natomiast jest aż 700 tys. użytkowników portalu www.szukajwarchiwach.pl. Nawiasy kwadratowe przy nadawaniu tytułów przez archiwistę nie mają dla badacza znaczenia. Mówiła też o priorytetach Naczelnego Dyrektora: udostępnianie, digitalizacja, opis archiwalny, podkreślając, że archiwa nie są dla archiwistów tylko dla użytkowników. Dr Ewa Perłakowska, odpowiadając na powyższą wypowiedź, stwierdziła, że zarzut dotyczący nieopracowywania przez archiwa akt, gdy te mają do wykonania inne zadania jest, co najmniej nie na miejscu. Archiwa odwróciły się od opracowania zasobu, a to jest kwintesencją pracy naukowo-archiwalnej. Jej zdaniem od 10 lat trwa degradacja zawodu archiwisty. Środowisko widzi potrzebę korekty obecnych przepisów metodycznych. Jednakże sprzeciw budzą nieprzemyślane i nieuzasadnione koncepcje, na siłę wdrażane dla usankcjonowania rozwiązań przyjętych w systemie ZoSIA. Postawiła także kilka pytań. Dlaczego od 2015 roku nie zatrudnia się w archiwach pracowników naukowych skoro ustawa archiwalna stwarza takie możliwości? Czym jest szeroko reklamowany IFAR i czemu ma służyć? Kto to finansuje? Dlaczego wielu merytorycznych informacji nie ma na stronie NDAP, a są zamieszczane na IFAR? Maciej Zdunek zgodził się z opinią, że księgi wpisów to bardzo cenne źródło do badań naukowych i na pewno należy rozwiązać problem z ich opracowywaniem. Odniósł się też do wystąpienia Iwony Fischer do części poświęconej niezgodności systemu ZoSIA z opisem fotografii – i nie zgodził się z tezą autorki. Niniejszym zachęcamy do samodzielnej oceny i zestawienia przepisów metodycznych z systemem.



Pierwszy dzień obrad

W drugim dniu konferencji obrady rozpoczęto wystąpieniem „Stan opracowania archiwów rodzinno-majątkowych w archiwach państwowych i co z tego wynika” autorstwa dr. hab. Krzysztofa Syty. Badania nad stanem opracowania tejże grupy archiwaliów przeprowadził on na podstawie danych zawartych w systemie ZoSIA. Zwrócił uwagę na liczbę opracowanych zespołów akt rodzinno-majątkowych w archiwach państwowych w tym na niejednolite nazwy zespołów i nieprecyzyjne tytuły jednostek archiwalnych. W podsumowaniu wyników badań postulował uściślenie terminologii i typologii w zakresie archiwów prywatnych, modyfikację struktury zasobów w zakresie klasyfikowania zespołów do grupy rodzinno-majątkowych (ograniczenie ilości zespołów poprzez komasację w ramach całości wyższego rzędu - zbiór, grupa), dopracowanie archiwów rodzinno-majątkowych w różnym stopniu pozostających w stanie nieuporządkowanym, tworzenie pomocy archiwalnych wyższego rzędu, specjalizację pracowników archiwów państwowych opracowujących archiwa prywatne, współpracę archiwów państwowych w zakresie opracowania archiwów prywatnych oraz utworzenie w ramach archiwów państwowych kolegialnej instytucji do spraw rodzinno-majątkowych.
Kolejny prelegent, Artur Wójtowicz, przedstawił „Opracowanie korespondencji w archiwach rodzinno-majątkowych na przykładzie Archiwum Zamoyskich w AGAD”. Autor referatu podał definicję archiwów rodzinno-majątkowych i przypomniał podstawowe wytyczne w sprawie opracowania akt podworskich. Omówił metody i problemy z opracowaniem zespołu Archiwum Zamoyskich, a następnie przedstawił schemat układu omawianego zespołu. Wiele miejsca poświęcił utworzeniu trzech serii z korespondencji wchodzącej w skład zespołu i zawartości tychże serii.
Ks. Roman Dworacki (AAP) w wystąpieniu „PoKO(c)HA(ć) archiwistykę, czyli elektroniczna pomoc w opracowaniu i udostępnianiu zasobu archiwalnego na przykładzie Archiwum Archidiecezjalnego w Poznaniu” przybliżył uczestnikom konferencji historię i zasób wspomnianego archiwum. Wymienił pomoce archiwalne i zasady korzystania z archiwaliów – w tym ciekawą zasadę 3xZ (znaleźć, zamówić, zobaczyć), którą kieruje się w swojej działalności AAP. Zauważył, że system ZoSIA nie posiada tych funkcjonalności, jakie są w przypadku zintegrowanego systemu informatycznego dla bibliotek KOHA. Następnie przedstawił zastosowanie i zalety KOHA (oprócz merytorycznych, takich jak: możliwość zamówienia jednostki archiwalnej on-line, monitorowanie wykorzystania jednostek, są również inne zalety, do których należą: otwarte oprogramowanie, bezpłatny kod i cała obsługa z poziomu przeglądarki). W dalszej części wystąpienia ks. Dworacki omówił zastosowanie KOHA, która sprawdza się w praktyce w przypadku instytucji, którą on kieruje. Kończąc swoją wypowiedź, podziękował poznańskim archiwistom za dotychczasową współpracę.
Po wystąpieniu prelegenta wywiązała się dyskusja w kwestiach poruszanych we wcześniejszych referatach, w trakcie której zabrali głos kolejno: Jarosław Zawadzki (AGAD) zasugerował, aby archiwom prywatnym poświęcić osobną konferencję; Maciej Zdunek (NDAP) zapytał prof. Sytę. skąd czerpał dane do swojego referatu, na co padła odpowiedź, że zebranie danych w ZoSIA nie jest proste i zajęło mu to sporo czasu; prof. Wiesława Kwiatkowska (UMK) wyjaśniła, że jej zdaniem błędy w ZoSI wynikają z różnego nazewnictwa stosowanego dla tej grupy archiwów.
Po przerwie jako pierwszy głos zabrał dr hab. Marcin Hlebionek (UMK). W wystąpieniu
„Problem podręcznika metodyki opracowania staropolskiego [?] zasobu archiwalnego” starał się odpowiedzieć na pytanie, jaka wiedza jest niezbędna do przygotowania podręcznika metodyki opracowania zasobu wytworzonego przed końcem XVIII wieku oraz jakie zagadnienia powinny się w nim znaleźć. Zwrócił uwagę na konieczność przysposobienia przyszłych archiwistów, którzy wyspecjalizowaliby się w opracowaniu akt staropolskich – a do tego potrzebna jest przecież znajomość chronologii i języków, w których wytworzone zostały te archiwalia, a także umiejętność odczytania paleografii i neografii gotyckiej. Przedstawił propozycje zagadnień, jakie powinny znaleźć się w takim podręczniku. Zaproponował również zamieszczenie w nim informacji z zakresu konserwacji archiwaliów. Wystąpienie zakończył refleksją na temat prezentowania zagadnień metodyki w okresie przemian. Zasygnalizował też, że inwentaryzacja i opis materiałów archiwalnych wytworzonych do końca XVIII wieku są formą edytorstwa naukowego. Zasugerował również stworzenie wirtualnego inwentarza, dającego możliwość wyszukiwania archiwaliów znajdujących się w różnych archiwach czy instytucjach.
Po zakończeniu wypowiedzi prelegenta głos w sprawie projektu podręcznika zabrali Wiesława Kwiatkowska (UMK) i Krzysztof Syta (UMK).
Dr Marlena Jabłońska (UMK) w wystąpieniu pt. „Wytyczne metodyczne do opracowania dokumentacji nieaktowej. Potrzeba czy zbytek?” wymieniła wskazówki do opracowania dokumentacji nieaktowej. Za podstawę proponowała przyjąć monotematyczność, czyli osobne wytyczne dla każdego rodzaju dokumentacji. Jej zdaniem wskazówki te powinny dotyczyć całości procesu opracowania, tj. studia wstępne i sposób sporządzenia pomocy archiwalnych, przy jednoznacznym nakreśleniu wyjątków od reguły i standaryzacji opisu archiwaliów. Do wskazówek należy dodać w formie załączników formularze pomocy archiwalnych, które powinny zawierać terminy archiwalne. Na koniec swojej wypowiedzi zaznaczyła, że żadne z dotychczasowych wytycznych nie rozwiązują wszystkich dylematów opracowującego.
Eugeniusz Borodij (AP Bydgoszcz) skupił się na przedstawieniu kilku uwag na temat opracowania dokumentacji w archiwach zakładowych. Autor referatu zauważył, że w latach wcześniejszych podstawowymi wytycznymi w tym zakresie były instrukcje kancelaryjne i archiwalne w poszczególnych jednostkach organizacyjnych. Obecnie zasady opracowania dokumentacji w archiwach zakładowych są ujęte w ustawie archiwalnej. Prelegent dokonał przeglądu wytycznych i zarządzeń odnośnie do funkcjonowania archiwów zakładowych. Odniósł się także do kwestii opracowania dokumentacji przechowywanej w archiwach zakładowych przez osoby z zewnątrz, tj. zatrudnione w ramach działalności gospodarstw pomocniczych czy członków SAP. W efekcie archiwa państwowe przyjmują zasób aktowy wytworzony nie przez kancelarię, ale sztuczny twór, którego autorami są osoby porządkujące zasób w ramach usług archiwalnych. Przy tym zaznaczył, że Archiwum Państwowe w Bydgoszczy prosi o informację, kto porządkuje akta w poszczególnych jednostkach pod nadzorem.
Po wystąpieniu wywiązała się krótka dyskusja na temat poruszonych zagadnień między Wiesławą Kwiatkowską (UMK) i Marleną Jabłońską (UMK). W. Kwiatkowska zwróciła uwagę na skomplikowane przepisy metodyczne i ich mnogość. Zaapelowała do dyr. M. Zdunka o ich uproszczenie. Dr Magdalena Biniaś-Szkopek sugerowała, aby połączyć siły z różnych ośrodków naukowych w przygotowaniu przepisów do opracowania akt staropolskich, do czego przychylił się też dr hab. Marcin Hlebionek.
Dr hab. Larysa Levchenko (Państwowe Archiwum Obwodu Mikołajewskiego)  przedstawiła referat poświęcony „Metodyce i standardom opracowania archiwalnego w archiwach Ukrainy”, dzięki któremu uczestnicy konferencji mogli poznać strukturę archiwów radzieckich i ukraińskich oraz metody zabezpieczenia i opracowania tamtejszych archiwaliów. Następnie omówiła rozmieszczenie archiwaliów i metodykę opracowania zasobu archiwów ukraińskich. Okazało się, że metody selekcji oraz okresy przechowywania dokumentacji niearchiwalnej znacznie różnią się od standardów w Polsce. Dotyczy to zwłaszcza autonomii archiwów na terenie Ukrainy i metod opracowania archiwaliów w poszczególnych archiwach czy wyjazdów pracowników archiwów w teren w celu porządkowania materiałów archiwalnych przechowywanych przez poszczególne jednostki organizacyjne.
Dr Magdalena Niedźwiedzka (Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN w Krakowie) z kolei przedstawiła referat pt. „Metody kształcenia studentów wykorzystywane w trakcie zajęć z Metodyki opracowania zasobu”. Swoje spostrzeżenia i uwagi w tym zakresie przygotowała na podstawie ankiety przeprowadzonej wśród absolwentów archiwistyki i historii ze specjalnością archiwalną w okresie między 1985 a 2015 rokiem w różnych uczelniach na terenie Polski. Zadano w niej 13 pytań w celu ustalenia metod stosowanych w zakresie metodyki opracowania. Na podstawie ankiety ustalono, że w trakcie zajęć wykorzystywano materiały archiwalne z zasobu archiwum państwowego, materiały pochodzące z archiwów uniwersyteckich, materiały własne Instytutu, kserokopie materiałów oraz fiszki imitujące jednostki archiwalne. W ramach prowadzonych zajęć opracowywano karty inwentarzowe, karty zespołów i wstęp do inwentarza. Ponadto tworzono rys historyczny twórcy celem przekazania akt do archiwum, dokonywano też transliteracji dokumentów pisanych w neogotyku.
Dr Zuzanna Jaśkowska-Józefiak (UAM) przygotowała referat pt. „Metodyka opracowania archiwaliów w Hiszpanii - Portal Archiwów Hiszpańskich (PARES)”. Skupiła się w nim głównie na przedstawieniu specyfiki sieci archiwów hiszpańskich oraz sposobie prezentacji efektów opracowania materiałów archiwalnych na portalu PARES. Portal w całości jest w języku hiszpańskim. Do opisu archiwaliów służą tam standardy ISAD (G) i ISAAR (CPF).
W końcowej części konferencji zaprezentowano trzy referaty. W pierwszym z nich, autorstwa Kamili Biernat (UMK), pt. „Jak opracowywać materiały archiwalne? Rozwiązania metodyczne a nowoczesna technologia”, prelegentka omówiła funkcjonalność strony szukajwarchiwach.pl. Autorka kolejnego wystąpienia, „Egodokument a opis archiwalny”, Kamila Siuda (UMK), podała definicję egodokumentu oraz wskazówki, w jaki sposób go rozpoznać. Zauważyła potrzebę opracowania instrukcji opisu egodokumentu z uwagi na nieprawidłowe jego opisywanie przez archiwistów. Na zakończenie wystąpił prof. Rafał Galuba (UAM) z referatem „Przepisy metodyczne określone przez organy zarządzające archiwami wyodrębnionymi”. Poświęcony był on głównie stosowaniu przepisów w przypadku akt policyjnych.
Konferencję zamknął dr Tomasz Matuszak, który zauważył, że to dwudniowe spotkanie miało szczególnie istotne znaczenie z uwagi na spotkanie teorii z praktyką. Ostatnie słowo należało jednak do prof. Ireny Mamczak-Gadkowskiej, która przypomniała zebranym, że w przyszłym roku będziemy obchodzić 100-lecie archiwistyki polskiej, w związku z czym konferencja w Poznaniu w 2018 roku będzie poświęcona przybliżeniu sylwetek wybitnych archiwistów i dziejów archiwów.

Dorota Czech (AP w Częstochowie), Barbara Sypko (AP w Opolu)
foto Małgorzata Kaczmarek (AP w Poznaniu)

Poprawiony (niedziela, 12 listopada 2017 20:37)

 


Alma Mater Europaea

Archive Symposium

Saturday, 09.03.2024, from 9 a.m. to 3 p.m.

Sustainability and dignity in the
context of digitalisation
and artificial intelligence inarchival science

więcej


ARCHIWA UKRAINY

Bezpośrednie wsparcie
dla archiwów Ukrainy

Support Heritage
in Ukraine


za pośrednictwem
Museum & Archives
GALT
szczegóły


Dawne pismo


Archiwum Narodowe
w Krakowie

Instytut Józefa Piłsudskiego


Instytut
Józefa Piłsudskiego
w Ameryce

NOMA

NOMA
Norma opisu materiałów archiwalnych
w archiwach państwowych
dostępna na stronie NDAP

Powszechna Deklaracja
o Archiwach

Słowniki archiwalne

A Glossary

of
Archival and Records
Terminology

SAA
Online Glossary

Online-Lexikon „Terminologie der Archivwissenschaft“
Terminologie der Archivwissenschaft
Online-Lexikon


Portail International Archivistique Francophone


Portail International
Archivistique Francophone
On-Line Glossaire


ICA
Multilingual
Archival Terminology