Ochrona zabytków i opieka nad nimi to bardzo ważne zjawiska towarzyszące rozwojowi miast w XIX i XX wieku. Jednocześnie ich instytucjonalizacja stanowi także ważny nurt modernizacyjny, szczególnie w historii dużych miast.Dlatego też Archiwum Miasta Stołecznego Pragi organizuje międzynarodową konferencję dotyczącą konserwacji zabytków w miastach w XIX i XX wieku i jej tradycji pod hasłem: „Obywatelskim obowiązkiem każdego z nas jest pomoc w ochronie zabytków”.
Główny nurt tematycznym konferencji stanowić mają następujące pytania:Jaką rolę w powstaniu i funkcjonowaniu opieki nad dziedzictwem oraz w ochronie zabytków nieruchomych i ruchomych w przestrzeni miasta odegrały same miasta, czyli ich administracja, na której czele stoją reprezentacje polityczne? Jakie instytucje i zakłady miejskie były w to zaangażowane? Jak przejawiało się pozytywne lub negatywne ścieranie się/wpływ interesów jednostek lub instytucji miejskich, czy też państwowych w opiece nad zabytkami oraz na rzecz ich zachowania lub przeciwnie – niszczenia? W tym wszystkim istotny jest również poziom percepcji zbiorowej lub indywidualnej, tj. jak mieszkańcy miast postrzegali, identyfikowali się lub angażowali w ochronę zabytków? Organizatorzy chcieliby poszukać odpowiedzi lub wyjaśnień na te pytania nie tylko w odniesieniu do Pragi i innych czeskich oraz morawskich miast, ale chcieliby również wziąć pod uwagę sytuację w innych środkowoeuropejskich stolicach.

Na uwagę zasługuje także refleksja nad problematyką opieki nad zabytkami i ich ochroną ze strony mieszkańców miast, która przejawia się głównie w działalności stowarzyszeniowej, czy też tematyka pomników jako integralnej części pamięci zbiorowej miast lub jaką rolę odegrały w kształtowaniu tożsamości lokalnej (miejskiej), a nawet narodowej. Szczególną uwagę należy zwrócić także na funkcjonowanie lub „niefunkcjonowanie” miast jako rezerwatów dziedzictwa kulturowego, na które często wpływają jednostronne żądania biznesu turystycznego, czy też na kwestię restauracji i rekonstrukcji zabytków na obszarach miejskich. Tematem swoistym jest niewątpliwie rola instytucji pamięci, zwłaszcza miejskich, w ochronie zabytków. Oczywiście polityka państwa w zakresie konserwacji zabytków, realizowana głównie poprzez instytucje państwowe, i jej konflikty lub przeplatanie się z polityką i administracją miejską w kontekście rozwoju XIX i XX wieku.
Na pierwszym planie powinny znaleźć się zabytki nieruchome, ale także ważne artefakty ruchome, które w znaczący sposób dopełniały i nadal dopełniają przestrzeń oraz historyczną tożsamość miast i ich mieszkańców. Chcielibyśmy zwrócić uwagę nie tylko na epokę „instytucjonalną” funkcjonowania opieki nad zabytkami w przestrzeni miejskiej, kiedy ochrona zabytków i opieka nad nimi stała się przedmiotem zainteresowania publicznego, ale także na okres „przedinstytucjonalny”, który dotyczy stosunku społeczności miejskiej do zabytków, lub do wartości dziedzictwa tych obiektów, których korzenie sięgają okresu wczesnonowożytnego.
Konferencja,pomyślana jest jako międzynarodowe interdyscyplinarne spotkanie historyków, konserwatorów zabytków, archeologów, archiwistów, historyków sztuki i innych specjalistów, jest organizowana przez Archiwum Miasta Stołecznego Pragi we współpracy z Katedrą Historii Wydziału Filozoficznego Uniwersytetu J.E. Purkyněgo w Usti nad Łabą, Instytutem Historycznym Akademii Nauk Republiki Czeskiej, Muzeum Miasta Stołecznego Pragi i Narodowym Instytutem Zabytków.
Konferencja odbędzie się w dniach 8 i 9 października 2024 r. w Rezydencji Burmistrza miasta Pragi (Marianskenáměstí 1, Praga 1).Językami konferencji będą: czeski, niemiecki i angielski; zapewnione będzie tłumaczenie symultaniczne w języku czeskim i niemieckim.

Źródło:

Historický ústav AV ČR, v. v. i.: "Je občanskou povinností každého, aby ochraně památek byl nápomocen." Památková péče ve městech v 19. a 20. století a její tradice

oprac. Ivo Łaborewicz
AP.Wrocław O. Jelenia Góra